جراحی میکروفرکچر زانو (knee Microfracture surgery) نوعی روش درمانی است که به درمان مشکلات مرتبط با آسیب غضروف زانو میپردازد. هنگامی که غضروف زانو دچار آسیب جزئی میشود و بخش کوچکی از آن تخریب میشود، جراحی میکروفرکچر به کار میرود تا رشد دوبارهی غضروف را در مقیاس کم تحریک نماید. این روش درمانی در آسیبهای شدیدتر غضروف زانو کاربرد ندارد. این جراحی برای دو نوع آسیب به کار میرود:
- آسیبی که در غضروفهای سر استخوانهای درشتنی و ران باشد.
- آسیبی که در زیر کشکک زانو باشد.
هدف نهایی این نوع جراحی این است که از آسیبهای بیشتر زانو جلوگیری کرده یا سرعت ایجاد آنها را کاهش دهد. در نتیجهی این جراحی، احتمال ایجاد آرتروز زانو در آینده کاهش چشمگیری پیدا میکند. همین مسئله میتواند فرد را از جراحی تعویض جزئی یا کلی مفصل زانو بینیاز کند.
جراحی میکروفرکچر زانو چگونه انجام میشود؟
این جراحی به صورت آرتروسکوپیک انجام میشود. روش جراحی آرتروسکوپیک روشی است که در آن از وسیلهای به نام آرتروسکوپ استفاده میشود. آرتروسکوپ یک لولهی نازک و دراز است که در سر خود یک دوربین کوچک دارد. در جراحی میکروفرکچر زانو ابتدا چند شکاف کوچک در سطح پوست ایجاد میشود و آرتروسکوپ از طریق یکی از این شکافها وارد محل زخم میشود و تصاویری را بصورت زنده بر روی نمایشگری که پزشک به آن دسترسی دارد در اختیار پزشک قرار میدهد. پزشک با استفاده از تصاویر آرتروسکوپ محل آسیب را بررسی میکند. از طریق شکافهای دیگر ایجادشده، ابزار کوچک جراحی و برش وارد محل آسیب میشوند و پزشک با استفاده از آنها تمام غضروفهای ناپایدار را برش داده و جدا میکند تا لبهی پایداری برای غضروفهای باقیمانده ایجاد شود. در این روش جراحی، برش و برداشتن کامل آسیبها یک نکتهی ضروری است.
پس از اتمام این مرحله، چندین سوراخ در سر استخوانی که غضروف سطح آن برش خورده ایجاد میشود. هر سوراخ یک میکروفرکچر نام دارد و فاصلهی هر میکروفرکچر با بقیه حدود 3 تا 4 میلیمتر است. با ایجاد این میکروفرکچرها، سلولهای مغز استخوان و سلولهای خونی راهی برای بیرونآمدن پیدا کرده و در سطح استخوان یک ساختار ضخیم به نام سوپرکلات (super clot) ایجاد میکنند که به طول کامل سطح باز ایجادشده را میپوشاند. سوپرکلات که سرشار از سلولهای مغز استخوان است پایههای ایجاد ساختار غضروفی را فراهم میکند. فرایند تبدیل سوپرکلات به ساختاری نرم و منعطف یک فرایند تدریجی است. بطور معمول حدود 2 تا 6 ماه زمان لازم است تا فرد تاثیر جراحی میکروفرکچر زانو در کاهش درد و افزایش عملکرد زانو را حس نماید. فرایند بهبود پس از این مدت نیز ادامه داشته و وضعیت زانو بین 2 تا 3 سال بطور مداوم پیشرفت کرده وبهبود مییابد.
جراحی میکروفرکچر زانو برای چه کسانی کاربرد دارد؟
- افرادی که در ناحیهی محدودی دچار آسیب غضروف شدهاند.
- افرادی که زانوی آنها به دلیل آسیب محدود غضروف دچار ورم یا درد شدهاست.
- افرادی که از نظر فیزیکی فعال هستند اما به دلیل آسیب غضروف زانو امکان شرکت در فعالیتهای ورزشی را ندارند.
جراحی میکروفرکچر زانو برای چه کسانی توصیه نمیشود؟
- افرادی که دچار آرتروز وسیعی در زانو هستند.
- افرادی که راستای زانوی آنها نامناسب است و دارای انواع انحراف زانو هستند.
- افرادی که زانوی ناپایدار دارند.
- افرادی که فعالیت فیزیکی کافی ندارند.
- افرادی که زانوی ملتهب دارند؛ مثلا در اثر روماتیسم مفصلی زانو.
- تمایلی به سپریکردن دوران بهبود پس از جراحی ندارند.
جراحی میکروفرکچر زانو کدام یک از علائم آسیب غضروف زانو را برطرف میکند؟
- برخی انواع ورم زانو: در صورتی که ورم زانو در اثر شلشدگی رباطهایی در زانو باشد که بصورت معلق در زانو در آمدهاند جراحی میکروفرکچر زانو میتواند این مشکل را برطرف نماید.
- درد زانو: زمانی که غضروف زانو بصورت جزئی آسیب دیده باشد پس از یک دورهی فعالیت فیزیکی مانند راهرفتن یا بالارفتن از پلهها دچار درد میشود. جراحی میکروفرکچر زانو میتواند با بهبود وضعیت غضروف زانو این دردها را از بین ببرد.
- دررفتگی زانو: هنگامی که وزن زیادی بر روی زانو اعمال شود ممکن است فرد احساس دررفتگی در زانو داشتهباشد که میتوان این علائم را با جراحی میکروفرکچر زانو از بین برد.
- قفلشدن زانو: زمانی که غضروف آسیب ببیند، ذرات کوچک آن در بین بافتها بصورت معلق جریان یافته و در هنگام بستن زانو مانع عملکرد صحیح آن شود و زانوی فرد بازهی حرکتی خود را از دست داده و قفل شود. با جراحی میکروفرکچر زانو میتوان زانو را از این مشکل رها ساخت.
- صدادادن زانو: آسیبهای غضروف زانو میتواند منجر به صدادادن زانو شود. در این حالت استفاده از جراحی میکروفرکچر زانو با کاهش آسیبهای غضروف زانو منجر به از بینرفتن این صداها میشود.